Polska Energetyka 2050. Czas odważnych decyzji - raport McKinsey & Company

Polska Energetyka 2050. Czas odważnych decyzji to raport McKinsey & Company

Oto kluczowe dane i wnioski z raportu

Obecny stan (2023):

• Moc zainstalowana: 64 GW, z czego 30 GW to elektrownie węglowe (17 GW z lat 1960–1980).
• Udział węgla w miksie elektroenergetycznym: 61%.
• Emisja CO₂ z sektora elektroenergetycznego: 614 kg/MWh (średnia UE: 210 kg/MWh).
• Średnia cena hurtowa energii elektrycznej: 759 zł/MWh (wzrost 5-krotny od 2008 r.).
• Koszt produkcji energii z węgla: 1022 zł/MWh, z czego ok. 350 zł/MWh to koszt uprawnień do emisji CO₂ (EU ETS).

Prognozy zapotrzebowania na energię elektryczną:

• 2023: 171 TWh.
• 2050: 363 TWh (średni wzrost: 2,2% rocznie do 2030, 3,1% rocznie po 2030).

Zmiany w miksie energetycznym do 2040 r.:

• Fotowoltaika: wzrost z 16 GW do 61 GW.
• Wiatr na lądzie: z 9 GW do 33 GW.
• Wiatr na morzu: 10 GW mocy (ok. 45 TWh produkcji).
• Elektrownie gazowe: z 4 GW do 18 GW.
• Elektrownie węglowe (kamienne): spadek z 22 GW do 10 GW.
• Elektrownie węglowe (brunatne): spadek z 8 GW do 3 GW.
• Elektrownie jądrowe: 3 GW w 2040 r. (ok. 18 TWh produkcji).

Ceny energii – prognozy i oszczędności:

• Średnia cena hurtowa energii elektrycznej:
• 2035: ok. 430 zł/MWh.
• 2050: ok. 330 zł/MWh.
• Prognozowane oszczędności dla gospodarki: średnio 25 mld zł rocznie (ok. 1% PKB).

Nakłady inwestycyjne:

• Do 2030 r.: 275 mld zł, w tym:
  • 90 mld zł – nowe źródła OZE.
  • 85 mld zł – rozbudowa sieci dystrybucyjnych.
  • 65 mld zł – rozbudowa sieci przesyłowych.
  • 25 mld zł – nowe bloki gazowe.
• Do 2050 r.: łącznie 1,9 bln zł (średnio 2–3% PKB rocznie), w tym:
• 350 mld zł – siecidystrybucyjne.
• 1,4 bln zł – nowe moce wytwórcze.
• 100 mldzł – sieci przesyłowe.

Redukcja emisji CO2:

• Do 2030 r.: spadek o 60% względem 2023 r.
• Do 2050 r.: spadek o 97% względem 2023 r.
• W 2030 r. emisje porównywalne do średniej unijnej.

Pozostałe kluczowe wnioski:

• Spadek zapotrzebowania na węgiel kamienny z 33 mln ton (2023) do 7 mln ton (2035).
• Polska pozostanie importerem netto energii do 2035 r., następnie możliwy eksport.
• Wzrost znaczenia elastyczności systemu – konieczne rozwinięcie magazynów energii i mechanizmów DSR.
• Potrzebna realistyczna strategia dla transformacji regionów górniczych (Śląsk, Bełchatów).
• Wysokie ryzyko kosztów opóźnień – szacowane na nawet 400 mld zł w dekadzie.

Strategiczna wizja i szansa dla Polski - wnioski

• Do 2035 r. odnawialne źródła energii (OZE) będą odpowiadać za tyle samo energii, ile obecnie produkują elektrownie węglowe (ok. 70%).
• To ogromna szansa na trwałe obniżenie kosztów energii i zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki – oszczędności rzędu 25 mld zł rocznie (1% PKB).
• Transformacja umożliwi redukcję emisji CO2 o 60% do 2030 r. i nawet o 97% do 2050 r.

Dostępność zasobów i bezpieczeństwo energetyczne

• Polska ma ograniczone zasoby: brak rzek dla hydroenergii, niskie uzyski z lądowych farm wiatrowych, konieczność importu gazu.
• Kluczowe zasoby to Bałtyk (offshore) i potencjał dla atomu.
• Mimo trudnej pozycji startowej, możliwe jest osiągnięcie „trylematu energetycznego”: stabilności, niskich kosztów i niskiej emisji.

Ceny energii – dziś i jutro

• Ceny energii w Polsce wzrosły 5-krotnie w ciągu 15 lat (do 759 zł/MWh w 2023 r.), głównie przez drogi węgiel i koszty emisji.
• Hurtowa cena w 2024 r. to 390 zł/MWh – wciąż jedna z najwyższych w UE.
• Prognozy: spadek do 330 zł/MWh w 2050 r. (nawet 200 zł/MWh w scenariuszu przyspieszonym).

Kluczoweryzyka

• Zbyt wolne tempo inwestycji w OZE i sieci → ryzyko dalszego wzrostu cen i importu energii.
• Opóźnienia w projektach jądrowych i offshore mogą skutkować koniecznością utrzymania starych bloków węglowych.
• Brak planu dla Śląska i Bełchatowa – ryzyko społecznego oporu wobec transformacji.

Kluczowe zadania do 2030 r.

1. Zamiana miksu energetycznego: +10 GW PV, +6 GW onshore, +5 GW offshore, +7 GW gaz.
2. Inwestycje w sieci: 150 mld zł na modernizację przesyłu i dystrybucji.
3. Plan dla górnictwa: zapotrzebowanie na węgiel spadnie z 33 mln ton (2023) do 7 mln (2035).
4. Finansowanie: możliwe dzięki kombinacji kapitału prywatnego, długu i funduszy UE.
5. Nowe łańcuchy wartości: polska produkcja komponentów do OZE – szansa dla przemysłu.