Polska Prezydencja w Radzie Państw Morza Bałtyckiego. 12 sierpnia br. spotkanie konsultacyjne w Gdańsku.

Z dniem 1 lipca br. Polska przejęła po Estonii roczną prezydencję w Radzie Państw Morza Bałtyckiego.

W jej skład wchodzą obecnie trzy państwa bałtyckie (Litwa, Łotwa, Estonia), kraje skandynawskie, Polska, Niemcy (z landami nadbałtyckimi) oraz Komisja Europejska. To wyjątkowa odpowiedzialność – i historyczna szansa. W obliczu rosnących wyzwań geopolitycznych i klimatycznych to właśnie dziś kształtuje się nowa architektura bezpieczeństwa energetycznego regionu.

Polska Prezydencja zamierza kontynuować praktyczną współpracę w oparciu o dorobek poprzednich prezydencji, zgodnie z długoterminowymi priorytetami RPMB:

1. Bezpieczny i stabilny region;
2. Zrównoważony i prosperujący region;
3. Tożsamość regionalna.

Polska wysoko ceni współpracę w ramach RPMB i czterech grup roboczych funkcjonujących w jej strukturze. Jednocześnie dostrzega konieczność wzmocnienia politycznego filaru organizacji poprzez bardziej skoncentrowane podejście do kwestii bezpieczeństwa regionalnego. W związku z tym, że wszystkie państwa członkowskie RPMB należą obecnie do NATO, naturalne wydaje się wykorzystanie tego forum jako przestrzeni komplementarnej wobec Sojuszu, umożliwiającej dyskusję na temat bieżących zagadnień polityki bezpieczeństwa.

Jednocześnie, RPMB może służyć jako użyteczna platforma wypracowywania wspólnych stanowisk państw regionu w ramach Unii Europejskiej – m.in. w kwestiach zabiegania o środki europejskie na inicjatywy takie jak Bałtycka Linia Obrony czy Tarcza Wschód.

Agresja Rosji przeciwko Ukrainie, nasilone działania hybrydowe i dezinformacyjne szczególnie dotkliwie dotykają regionu Morza Bałtyckiego. Wymagają też kompleksowej odpowiedzi wykraczającej poza tradycyjne rozumienie bezpieczeństwa. Polska Prezydencja zamierza wykorzystać struktury RPMB do koordynacji działań w obszarze ochrony infrastruktury krytycznej w regionie oraz przeciwdziałania tzw. flocie cieni.

Istotne znaczenie w tym zakresie ma również kwestia zapewnienia odporności na próby zakłócania sygnału GPS, które mogą stanowić jeden z aspektów działań hybrydowych.

Polska Prezydencja zamierza koordynować działania RPMB w trzech wymiarach:

1. zaostrzenie wymogów obowiązkowego raportowania nt. ubezpieczeń posiadanych przez statki pływające po Morzu Bałtyckim;
2. nakładanie środków ograniczających na całe środowisko floty cieni;
3. intensyfikacja kontaktów z państwami bandery. Zwiększona obecność (patrole, inspekcje statków) i stopniowe zaostrzanie przepisów krajowych powinny być wykorzystywane jako skuteczne instrumenty odstraszania.

Zgodnie z zapisami Memorandum o ochronie podmorskiej infrastruktury krytycznej w regionie Morza Bałtyckiego, podpisanego przez członków RPMB w dniu 16 maja 2025 r. w Vihuli, powołana może zostać także nowa grupa ekspercka ds. bezpieczeństwa w tych obszarach.

W związku z powyższym, 12 sierpnia br. w Gdańsku Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego we współpracy z Bałtyckim Instytutem Transformacji Energetycznej i Fundacją na rzecz Energetyki Zrównoważonej organizują zamknięte spotkanie konsultacyjne pn. „Województwa nadmorskie wobec wyzwań energetycznych i priorytetów Polskiej Prezydencji w RPMB” z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Energii na temat zaangażowania regionów nadbałtyckich w realizację priorytetów polskiej prezydencji. W spotkaniu wezmą także udział przedstawiciele trzech województw nadmorskich: Pomorskiego, Zachodniopomorskiego oraz Warmińsko-Mazurskiego a także samorządów lokalnych oraz firm sektora energetycznego.

Wspólne działania województw nadmorskich mogą w istotny sposób wzmocnić pozycję Polski w regionie Morza Bałtyckiego, a także przyczynić się do realizacji ambitnych celów w zakresie zrównoważonego rozwoju, bezpieczeństwa oraz zielonej transformacji.

•  Dla Regionu Pomorza rozumianego jako makroregion od Świnoujścia i Szczecina, przez Trójmiasto, po Elbląg to przełomowy moment. Prezydencja otwiera przestrzeń dla zaprezentowania wspólnotowej, długoterminowej strategii rozwoju Pomorza w kontekście bałtyckim, europejskim i globalnym – zaznacza Maciej Stryjecki prezes zarządu Bałtyckiego Instytutu Transformacji Energetycznej.