Szwecja stawia na energię jądrową – transformacja Regionu Bałtyku i wnioski dla Pomorza

Transformacja energetyczna Regionu Morza Bałtyckiego wkracza z atomową energią na nowe obszary. Szwecja inicjuje projekt za 23 miliardy dolarów na nową elektrownię jądrową.

Rząd Szwecji zwrócił się do parlamentu o zatwierdzenie państwowych pożyczek o wartości 220 miliardów koron szwedzkich (23,4 miliarda dolarów) na uruchomienie kolejnej fali reaktorów jądrowych. Plan zakłada

• budowę co najmniej dwóch nowych reaktorów do 2035 r.,
• a do 2045 r. ich liczba ma sięgnąć 10 jednostek.

To radykalna zmiana kierunku dla kraju, który jeszcze kilka dekad temu był symbolem wycofywania się z atomu. Po referendum z 1980 r. i zamknięciu czterech bloków w ostatniej dekadzie, Szwecja była przykładem konsekwentnej de-nuklearyzacji. Dziś staje się jednym z najbardziej ambitnych państw w Europie pod względem rozwoju energetyki jądrowej.

Szwecja to godny model energetyczny do naśladowania.

Kluczowe punkty strategiczne

• Nowa definicja celu klimatycznego – zamiast „100% odnawialnej energii”, Szwecja stawia na „100% wolną od paliw kopalnych” do 2040 r., otwierając drogę dla atomu jako filaru miksu.
• 2,5 GW nowych mocy ma zostać zrealizowane w ramach pakietu wsparcia – z gwarancjami kredytowymi państwa.
• Vattenfall prowadzi już rozmowy z dostawcami technologii SMR – m.in. GE Vernova (USA) i Rolls-Royce SMR (Wielka Brytania).
• Nowy model finansowania – państwowe gwarancje sygnalizują, że energetyka jądrowa nie tylko jest akceptowana, ale ma priorytet regulacyjno-finansowy.
• Silny impuls rozwoju dla Regionu Morza Bałtyckiego – zarówno nowa generacja energii bezemisyjnej, nowe technologie, potrzebne wysokospecjalistyczne kadry, tania energia będzie przyciągać inwestycje Climate Tech, infrastruktury cyfrowej dla AI. 

Szerszy europejski kontekst

Od kryzysu energetycznego w 2022 r. atom w Europie przestał być „ostatnią deską ratunku”, a stał się centralnym elementem strategii bezpieczeństwa energetycznego.

• Francja stawia na renesans dużych bloków jądrowych (EPR).
• Finlandia i Czechy ogłaszają kolejne projekty.
• Niemcy, które wycofały się z atomu, coraz częściej są wskazywane jako wyjątek, a nie model dla reszty Europy.

Przekaz ze Sztokholmu jest strategiczny - budowa nowych elektrowni jądrowych jest nie tylko dozwolona, ale też finansowana, standaryzowana i wpisana w strategię bezpieczeństwa narodowego.

To początek europejskiej „nowej fali atomu”, która redefiniuje równowagę między OZE, magazynowaniem energii a źródłami stabilnymi w miksie energetycznym. Elastyczność energetyczna dla Szwecji i Finlandii jest absolutnie strategicznym obszarem rozwoju wartości.

Co z tego wynika dla Regionu Bałtyku i dla Pomorza?

1. W Szwecji powstaje nowa kompetencja i specjalizacja dla przemysłu SMR.    
2. Jako pochodna od nowej energetyki SMR w Szwecji rozwiną się projekty Data Center – to nowy obszar przemysłu cyfrowego.
3. W Szwecji w ślad za projektami zielonej stali firm takich jak H2 Green Steel rozwinie się przemysł paliw syntetycznych (RFNBO) opartych na zielonym wodorze, w tym dla transportu morskiego.
4. Północne porty Bałtyku przyspieszą z projektami dekarbonizacji, zmieniając oblicze transportu morskiego.
5. Dla firm Pomorza otwiera się nowy potencjał projektów budowlanych.
6. W Regionie Morza Bałtyckiego powstaje nowa architektura energetyczna, w której może zabraknąć Polski z tytułu braku połączeń energetycznych na Bałtyku (Nord Pool).

Transformacja energetyczna Regionu Morza Bałtyckiego z energią jądrową – wnioski dla Pomorza

1. Kontekst międzynarodowy

Europa redefiniuje energetykę: atom staje się równorzędnym filarem obok OZE i magazynów energii. Szwecja staje się liderem „nowej fali atomu” w Europie.

Kluczowe punkty strategiczne dla regionu:

• Cel: 100% wolna od paliw kopalnych do 2040 r.
• Państwowe gwarancje dla inwestycji jądrowych – nowy model finansowania.
• Rozwój SMR – w procesie wyboru dostawców są m.in. GE Vernova i Rolls-Royce SMR.
• Impuls dla przemysłu: zielona stal, paliwa syntetyczne, centra danych, AI.

2. Wnioski dla Regionu Morza Bałtyckiego

• Tworzy się nowa architektura energetyczna Bałtyku, której elementem są reaktory jądrowe, SMR i przemysł energochłonny oparty na zielonej energii.
• Finlandia, Szwecja i państwa bałtyckie konsolidują się wokół wspólnego rynku energii i przemysłu niskoemisyjnego.
• Polska, z uwagi na politykę braku priorytetu dla połączeń energetycznych w regionie ryzykuje marginalizację w tym procesie.

3. Konsekwencje i szanse dla Pomorza

• Infrastruktura i budownictwo – potencjał kontraktów dla firm budowlanych i inżynieryjnych z Pomorza w sektorze SMR w Szwecji.
• Nowa specjalizacja przemysłowa – w Szwecji powstaje zaplecze dla technologii SMR. Pomorze powinno włączyć się jako partner w łańcuchach dostaw (komponenty, serwis, kadry).
• Data Center i przemysł cyfrowy – nowe elektrownie jądrowe staną się fundamentem rozwoju dużych centrów danych i infrastruktury AI. Pomorskie firmy IT i sektor data center mogą tu budować relacje partnerskie.
• Zielony przemysł ciężki – rozwój zielonej stali (H2 Green Steel), syntetycznych paliw (RFNBO) i dekarbonizacji transportu morskiego tworzy przestrzeń do współpracy z portami Trójmiasta.
• Dekarbonizacja portów Bałtyku – północne porty przyspieszają transformację energetyczną, co będzie redefiniować standardy także dla Gdańska i Gdyni.
• Kadry i know-how – nowe kompetencje w energetyce jądrowej i SMR mogą być transferowane do Polski, ale wymaga to aktywnego uczestnictwa uczelni i firm Pomorza w projektach badawczo-rozwojowych.

4. Rekomendacje dla Pomorza – jak być w centrum projektów

• Dyplomacja regionalna – aktywne włączenie samorządu woj. pomorskiego i portów w agendy współpracy ze Szwecją i Finlandią.
• Platforma Pomorze–Szwecja–Finlandia – powołanie forum dla firm, uczelni i OSD, aby wejść do łańcucha wartości SMR i projektów niskoemisyjnych.
• Partnerstwa przemysłowe – nawiązanie współpracy z Vattenfall oraz dostawcami SMR (GE Vernova, Rolls-Royce).
• Rozwój kompetencji – stworzenie programu edukacyjnego i R&D w obszarze SMR, data center, zielonej stali i paliw syntetycznych.
• Integracja z portami – rozwój projektów dekarbonizacji i lokalnych obszarów bilansowania (LOB) w Gdyni i Gdańsku, w oparciu o modele wdrażane w Skandynawii.

5. Konkluzja

Pomorze stoi przed wyborem:

• być obserwatorem – co grozi utratą pozycji i wejściem w lukę technologiczną,
• czy stać się partnerem w nowej fali energetyki jądrowej i przemysłu niskoemisyjnego Bałtyku, wykorzystując unikalne położenie geograficzne i potencjał portów.

Rekomendacja strategiczna:

Pomorze powinno budować pozycję „hubu współpracy polsko-skandynawskiej” w obszarze energetyki jądrowej (SMR), cyfryzacji (data center, AI) i zielonego przemysłu morskiego.

fot. Materiały prasowe / GE Vernova. Mały reaktor modułowy BWRX-300